حق مدیریت زنان در حال حاضر در همه عرصه‌های دولتی و غیردولتی، یک حلقه گمشده است. چون نمونه‌های اندک از زنان مدیر نمی‌تواند همه حقوق زنان را احقاق کند. در حالی که افزایش نمونه‌های موفق زنان مدیر می‌تواند سرمشقی برای توانستن و خودباوری در میان زنان و دختران باشد. اما زنان همچنان برای به دست آوردن این حقوق حقه، سختی‌های زیادی می‌کشند و در این میان رسیدن به حقوق‌شان کاری بس دشوار است. هر چند شدنی است و نباید ناامید شد.
بحث در مورد حق و حقوق زنان و اینکه چه راهبردهایی را باید در پیش بگیرند که به آنچه سایشته آن هستند برسند، همیشه در صدر بحث‌ها و نشست‌های مربوط به زنان بوده است. تجارب هم ثابت می‌کند که زنان هر جا حضور داشته‌اند، اثرات مثبتی را به جا گذاشته‌اند. اما همچنان سهم زنان از مدیریت کشور بسیار ناچیز است.
نشستی برای انتقال تجربه حق مدیریت زنان
در همین زمینه نشستی در روز شنبه هشتم دي‌ماه تحت عنوان ارایه تجارب زیستی زنان مدیر برگزار شد. سیده زهره اصغري، عضو کمیته پژوهش انجمن زنان مدیر کارآفرین ایران، به نمايندگي از كميته پژوهش در اين جلسه حضور داشت.
هدف اين نشست انتفال تجربه دکتر زهرا شجاعی، مدیر اسبق مرکز مشاوره زنان ریاست جمهوری (معاونت زنان ریاست جمهوری كنوني) بود. شجاعی با سابقه سال‌ها کار در مناصب دولتی و نزدیک به ریاست جمهوری تجارب ارزنده‌ای و شنیدنی داشت.
شجاعی در ابتدا به شرح زندگي خود از دوران کودکی تا زمان بازنشستگي پرداخت. همچنین از همراهي‌اش با معصومه ابتکار به‌عنوان نخستین زنان حاضر در عرصه سياست و دولت بعد از انقلاب و چگونگي ورود به کابینه ریاست جمهوري گفت. در واقع حضور این دو زن در اوایل سال‌های بعد از انقلاب، نشانه‌های کمرنگی از اهمیت مدیریت زنان را در بر داشته است.
هر چند در همه سال‌های گذشته کمتر شاهد تنوع حضور زنان در عرصه‌های مدیریتی و سیاسی کشور بوده‌ایم. شجاعی همچنین ارايه طرح و برنامه در زمينه حقوق زنان از مهمترين نكات حرفه‌اي زندگي او بود که در این نشست به تشریحش پرداخت.
چگونه مدیریت زنان را نهادینه کنیم؟
گاه حق و حقوقی را از افراد ضایع می‌شود با این استدلال که تجربه ندارند یا کارنامه درخشانی از آنها وجود ندارد و صدها بهانه دیگر. اما حضور زنانی مانند شجاعی در صدر مقام‌های دولتی از بعد از سال ۵۷ تاکنون نشان می‌دهد که زنان اگر بخواهند می‌توانند و اگر میدان مبارزه را برای‌شان تنگ نکنند، حتما مبارزان قابلی هستند.
در این میان عوامل بسیاری وجود دارد که می‌تواند به اصطلاح جاده‌صاف‌کن حضور زنان در عرصه‌های مدیریتی کشور باشد تا شاهد شیوه‌های مدیریت زنان در مناصب دولتی و غیردولتی باشیم. هرچند زنان در عرصه‌های غیردولتی چنان خوش درخشیده‌اند که دیگر بهانه‌ای برای افرادی که توانمندی زنان را زیر سوال می‌برند، نمانده است.
البته بسیاری از موانع را باید با رشد شخصیتی و افزایش مهارت‌ها از سر راه برداشت. کما اینکه شجاعي در ادامه و در مورد عوامل موثر در رشد مديريتي خود موارد زیر را برمی‌شمارد.
موانع و مشکلات بر سر راه احقاق حق مدیریت زنان از نگاه شجاعی
– سواد و تحصیلات توام با تخصص و تجربه عملی پلکانی
– یادگیری مستمر و به‌روزکردن اطلاعات
– بهره‌مندی از نظرات کارشناسان وخبرگان
– نگرش علمی و تاکید بر پژوهش و تحقیق و آموزش
– حمایت جدی مقامات ارشد و رییس جمهور از او و نگرش تسری در سایر وزرا.
– سابقه همکاری با وزرا از همکاری‌های قبلی
-حذف تقابل زنان و رودررویی با مردان که خود مانع رشد انگیزه برای کسب حق مدیریت زنان به شمار می‌رود.
– واردکردن موضوع زنان از نمادین به نهادینه‌کردن
– ارتقای سطح تشکیلاتی در حوزه زنان
-توسعه نهادهای مدنی زنان
موانع مدیریت زنان در ایران
شجاعی در ادامه حرف‌هایش به موانع موجود بر سر راه تصاحب حق مدیریت زنان ، راه رشد زنان و رسیدن به مناصب مدیریتی در جامعه ایران نیز اشاره می‌كند:
– نگرش مردسالاری در اجتماع.
-سیاسی‌کردن حوزه زنان.
– کم‌تجربگی زنان در حوزه مدیریت.
– جوسازی جناح‌های مخالف
– مسئولیت مضاعف زنان در مسئولیت‌های مختلف مادری و همسری و دختری و…
– عدم سند پایه تفاهمی که مورد اجماع در جمهوری اسلامی باشد نداریم و مدینه فاضله آن حتی مشخص نیست و یک منشور در حوزه زنان وجود ندارد.
– عدم اصلاح قوانین مربوط به زنان به نسبت پیشرفت جوامع داخلی و خارجی که نیازمند بازنگری است.
– ساختار نامناسب تشکیلات دولتی
ویژگی‌های یک مدیر موفق از نظر زهرا شجاعی
– مدرک تحصیلی و تخصص، تجربه و داشتن سعه صدر.
– سلامت اخلاق.
– تخصص علمی مرتبط با حوزه
– نگرش خدمت‌گزارانه به مدیریت نه فرصت‌طلبانه و جاه‌طلبی
– ساده‌زیستی و پرهیز از تجملات
– طی‌کردن پلکان ترقی نه بالارفتن به وسیله لابی‌گری
آیا زنان ایرانی برای مدیریت کم‌تجربه هستند؟
اگر فرض را بر کم‌تجربگی زنان در عرصه‌های مدیریتی قرار بدهیم، آیا این کم‌تجربگی یک‌سره متوجه خود زنان است؟ آنها چقدر برای تجربه مدیریت فرصت داشته‌اند؟
در ایران هر گاه از زنان سخن به میان می‌آید، امری سیاسی جلوه می‌کند و حساسیت‌هایی ایجاد می‌شود. در حالی که صحبت از زنان، در واقع صحبت از صلاحیت‌های اجتماعی و خانوادگی و اقتصادی است. زنان در مرکز ثقل خانواده‌ها قرار دارند و هر گونه امنیت و آرامش‌شان به ثبات اجتماعی جامعه منجر می‌شود.
خشونت مردان بر علیه زنان هنوز هم در لابه‌لای لایه‌های ریز و درشت جامعه ایران دیده می‌شود. زنان کماکان در اکثر اوقات تحت سلطه مردان بوده و در مواقع بسیاری مورد ظلم واقع می شوند. این ویژگی در نقاط دور و نزدیک ایران به چشم می‌خورد و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ویرانگری را به همراه داشته است.
اینکه بدنه دولتی خواهان و حامی مدیریت زنان باشد، امر بسیار مثبتی است و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چون تا زمانی که نگاه بدنه حاکمیتی نخواهد که در برداشتن سدّ از سر راه زنان پیش‌قدم باشد، زنان راه دور و درازی را برای به دست آوردن جایگاه‌هایی چون حق مدیریت زنان در عرصه‌های دولتی و حکومتی، باید بردارند.
در این میان نه تنها خود زنان و توانمندی های شان نقش موثری دارد بلکه محیط مناسب برای احقاق حق مدیریت زنان نیز باید فراهم شود. در واقع باید فرصت لازم به آنها داده شود. بدون اینکه با دیدگاه های سیاسی و جناحی، زنان را از عرصه های مدیریت کشور بیرون برانیم.
نگاهی به قدرت و سهم تلاش ها برای حق مدیریت زنان
علاوه بر نشست انتقال تجربه دکتر زهرا شجاعی، قابل ذکر است که ششمین نشست‌های تخصصی ارایه “تجارب زیسته زنان” از ساعت ۱۰ تا ۱۲ روز شنبه ۱۵ دی‌ماه با سخنرانی خانم دکتر ناهید خداکرمی تحت عنوان مدیریت پیش‌گیری و کنترل سوء رفتار با مدیران زن خواهد بود که علاقمندان مي‌توانند با تلفن ۴۲۵۰۱۸۴۲ تماس گرفته و اطلاعات بيشتر كسب كنند. اين نشست‌هاي هفتگي در مرکز آموزش‌های مدیریت دولتی، واقع در کوچه زبرجد، خیابان نجات‌الهی شمالی برگزارمي‌شود.
