مد بازار لباس ایرانی را می توان از پوشاک سنتی ایران گرفت. تنوع رنگ و تنوع نقش ها به راحتی می تواند الهام بخش فعالان بازار مد و پوشاک باشد. همچنین پوشاک سنتی ایرانی یکی از جاذبههای مهم گردشگری کشور میتواند باشد. اما تاکنون آنچنان که باید و شاید بهای لازم به آن داده نشده است. پروانه امیریان یکی از بانوان فعال حوزه پوشاک سنتی و گردشگری در استان فارس است که با برگزاری همایشها و جشنوارههای متعدد با حضور همه اقوام ایرانی، توانسته پوشاک سنتی ایرانی را به نسل جوان امروزی نیز بشناساند. امیریان در این گفتوگو در مورد اقداماتی که تاکنون در این زمینه انجام شده و ظرفیتهایی که در این حوزه وجود دارد، صحبت کرده است.
چند نمونه پوشاک محلی در ایران وجود دارد؟
در گوشه و کنار ایران لباسها و پوشاک مختلفی وجود دارد که از طرحها و الگوهای متفاوتی تشکیل میشوند؛ مثلا هر یک از شهرهای ناحیه سنندج لباسهای متفاوتی دارند که تا الان پنج نمونه از این لباسها را که به آنها لباس کردی گفته میشود، شناسایی کردهایم این لباسهای کردی در سربندها، پوششها، رنگها، بلندی و جنس پارچه و نوع اقلیمی که در آن زندگی میکردند، متفاوت است. ۳۰ لباس محلی مختلف هم از سراسر ایران شناسایی کردهایم که این پوششها از جاذبههای روستایی و عشایری کشور محسوب میشوند.
بیشتر از چه رنگهایی در مد بازار لباس ایران استفاده میشود؟
اقوام به خصوص عشایر به واسطه کوچی که انجام میدهند و در نوع اقلیمی که حرکت میکنند به دلیل هوشمندی زیاد رنگ و جنس لباسهای خود را با توجه به آب و هوایی که در آن قرار میگرفتند انتخاب میکردند و همه الگوهای خود را از طبیعت میگرفتند. در پوشاک سنتی ایرانی ارگانیک است؛ هم به لحاظ طرح و نقش و هم به لحاظ جنس مواد اولیه ای که برای تهیه و دوختش استفاده می شود.
چه راهی وجود دارد که ما از پوشاک به عنوان جاذبه گردشگری استفاده کنیم آیا باید گردشگر را با ایل همراه کنیم و یا روستاگردی را در برنامه تورگردها قرار دهیم؟
بهترین راهکار این است که از هر چیزی در شکل طبیعی آن استفاده کنیم یعنی در یک محیط شهری نمیتوان از یک پوشش روستایی استفاده کرد یا در یک سیاه چادر نمیتوان از پوشش مدرن بهره برد. اگر ما بتوانیم گردشگران را به محیطهای طبیعی سوق دهیم و در اقامتگاههای محلی بهسازی و فرهنگ سازی انجام دهیم، میتوانیم برای گردشگران جاذبه ایجاد کنیم. ما سعی داریم هر چیزی را مطابق با نوع اقلیم طبیعی و منطقه مورد نظر سازگار کنیم یعنی پوشش، اقلیم، آیتمهای غذایی و فرهنگی باید مطابق با نوع محل مورد نظر باشد و اگر غیر از این صورت گیرد بافت مصنوعی بهوجود میآید و مورد پسند گردشگر نیست چرا که گردشگر دوست دارد از محیط واقعی و جاذبههای طبیعی یک روستا استفاده کند به همین خاطر بحث عمده گردشگری بهسازی رفتاری و فرهنگی محیطی است که گردشگر وارد آن میشود تا بتواند از آن لذت ببرد.
چقدر روستاهای استان فارس آمادگی جذب گردشگر را دارند؟
خیلی از روستاها این آمادگی را دارند به دلیل اینکه دارای پتانسیلهای بسیار قویای هستند و اگر ذهنی خلاق و دارای ایده داشته باشیم میتوانیم از این پتانسیلها استفاده کنیم ولی اگر الگوبرداری کنیم به محیط و فرهنگ بیتوجه میشویم و در نتیجه نمیتوانیم هیچ توریستی را جذب کنیم امروزه خیلی از افراد جذب گردشگری شدهاند ولی آگاهی کافی در این زمینه ندارند و به همین خاطر فقط تقلید و الگوبرداری میکنند. هر روستایی موقعیت خاص خود را دارد یکی در مسیر راهی قرار گرفته و یا دیگری از محیط طبیعی خوبی برخوردار است و یا ممکن است از لحاظ زیارتی و یا تاریخی برجسته باشند و اینها پتانسلهایی هستند که باید شناسایی شوند
به کارگیری زنان در رونق گرفتن اقامتگاههای گردشگری چقدر موثر بوده است؟
ما جشنوارهها را بر اساس همین رویکرد شروع کردهایم و به دنبال بدست آوردن نشانهها هستیم. طراحی لباسهای محلی بر اساس ساختار زندگی، معیشت، اقتصاد و نوع بینش افراد طراحی شدهاند که از مسائل بارز و باورنکردنی این حوزه است. مثلا دامنهای فراخ و گشاد ویژه افراد کوهستان است و لبههای دامنها را طوری با جنس پارچهها تکمیل میکردند که با حرکت روی سنگها آسیب نبیند و طراحی کتها در عین زیبایی برای افراد راحت و قابل استفاده باشد توجه به لباس برای مردم خیلی اهمیت داشته است یا افرادی که اسب سواری میکردند لباس مخصوص به خود را داشتند. بنابراین مد بازار لباس ایران را می توان با تکیه بر پارچه ها و پوشش سنتی و اصیل ایرانی طراحی کرد.
چه تعدادی از زنان در حوزه گردشگری استان شاغل شدهاند؟
گردشگری باید به گونهای تعیین شود که بر اساس کار و معیشت روستا باشد که در بعضی از روستاها این اتفاق افتاده است و در بعضی از روستاها به دلیل ناآگاهی از حوزه گردشگری این مسئله پیش نرفته است. گردشگری باید بر اساس دستاوردهای روستا باشد و خدماتی که ارائه میشود باید بر اساس داشتههای آن روستا باشد باید از محصولات بومی روستا برای گردشگران استفاده کنیم که اقتصاد روستا رونق بگیرد و وقتی اقتصاد به جریان بیافتد برای روستاییان انگیزه ایجاد میشود. و اقامتگاههای خیلی خوبی در استان فارس بهوجود آمده مثل کلبه آقامیر، گوک، اجاق سید کریم و روستای لفور که بسیاری از این اقامتگاههای بومگردی هم بر اساس کارکرد زنان پیش میرود.